Chi tiết - Sở Lao động - Thương Binh và Xã Hội

(Bài trả lời phỏng vấn của Đ/c Phan Văn Linh – TUV, Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội trên Báo Quảng Trị )

     Theo Đề án tổng thể “Chuyển đổi phương pháp tiếp cận đo lường nghèo từ đơn chiều sang đa chiều cho giai đoạn 2016 - 2020”, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, chuẩn nghèo mới được xem xét dựa trên 5 chiều gồm: Y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch vệ sinh và thông tin. Chuẩn nghèo mới sẽ không chỉ tác động đến người nghèo mà sẽ là cơ sở để xây dựng chính sách phát triển kinh tế - xã hội cho từng địa phương, khu vực. Để bạn đọc hiểu hơn về vấn đề này, Đồng chí Phan Văn Linh, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Lao động- Thương binh và Xã hội đã trả lời phỏng vấn Phóng viên Báo Quảng Trị với nội dung như sau:

     Phóng viên: Thưa đồng chí, được biết thời gian qua tỉnh Quảng Trị đã triển khai cuộc tổng điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo theo phương pháp đo lường nghèo đa chiều, xin đồng chí cho biết mục đích, ý nghĩa và nội dung của phương pháp này?

     Đ/c Phan Văn Linh: Giảm nghèo bền vững là một chủ trương lớn, quan trọng được Đảng, Nhà nước ta luôn hết sức quan tâm. Công cuộc giảm nghèo đã đạt được những thành tựu quan trọng, nhưng vẫn bộc lộ nhiều hạn chế đòi hỏi cần có các công cụ phù hợp hơn cho công cuộc thoát nghèo bền vững trong giai đoạn tiếp theo. Thực tế đó, đòi hỏi những nhà hoạch định chính sách phải thay đổi tư duy trong việc xây dựng chuẩn nghèo mới làm cơ sở để xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo một cách phù hợp hơn với thực tiễn.

     Ngày 15/9/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1614/QĐ-TTg  phê duyệt Đề án tổng thể “Chuyển đổi phương pháp đo lường nghèo từ đơn chiều sang đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020”; Ngày 19/11/2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 59/2015/QĐ-TTg về chuẩn nghèo tiếp cận đa chiềuáp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020.Theo đó, các cấp, các ngành ở tỉnh Quảng Trị tích cực triển khai và đến nay đã hoàn thành cuộc tổng điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh theo phương pháp đo lường nghèo đa chiều.

     Mục đích của phương pháp đo lường nghèo đa chiều là đo lường và đánh giá mức độ thiếu hụt về thu nhập và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của người dân; Xác định đối tượng thụ hưởng các chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội; Trên cơ sở thực trạng thiếu hụt về thu nhập và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, các  ngành, địa phương sẽ tham mưu cho Chính phủ và Chính quyền các cấp ban hành các giải pháp, chính sách, lộ trình để cải thiện, nâng cao thu nhập và khả năng tiếp cận của người dân về các dịch vụ xã hội cơ bản theo lĩnh vực, địa bàn, bảo đảm sử dụng nguồn lực dành cho giảm nghèo một cách hợp lý, tập trung và hiệu quả hơn.

     Phương pháp đo lường nghèo đa chiều sẽ giúp đánh giá hộ nghèo một cách toàn diện hơn, không chỉ đánh giá về thu nhập mà còn đánh giá mức độ tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của hộ nghèo, từ đó có các giải pháp cho công tác giảm nghèo một cách bền vững hơn. Đồng thời, góp phần tăng tính hiệu quả của các chính sách hỗ trợ, hạn chế tình trạng trông chờ, ỷ lại của các đối tượng thụ hưởng, là cơ sở để xây dựng các chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội phù hợp hơn.

     Nội dung chính của phương pháp đo lường nghèo đa chiều, hay nói cách khác là các tiêu chí trong tiếp cận đo lường nghèo đa chiều, gồm: Tiêu chí thu nhập và Tiêu chí mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản.

     Tiêu chí về thu nhập: (1) Chuẩn nghèo: dưới 700.000 đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn và dưới 900.000đồng/người/tháng ở khu vực thành thị; (2) Chuẩn cận nghèo: dưới 1.000.000đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn; dưới1.300.000đồng/người/tháng ở khu vực thành thị.

     Tiêu chí mức độ thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản: Các dịch vụ xã hội cơ bản (05 dịch vụ): y tế; giáo dục; nhà ở; nước sạch và vệ sinh; thông tin. Các chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản (10 chỉ số): tiếp cận các dịch vụ y tế; bảo hiểm y tế; trình độ giáo dục của người lớn; tìnhtrạng đi học của trẻ em; chất lượng nhàở; diện tích nhà ở bình quân đầu người; nguồn nước sinh hoạt; hố xí/nhà tiêu hợp vệ sinh; sử dụng dịch vụ viễn thông; tài sản phục vụ tiếp cận thông tin.

Chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo áp dụng cho giai đoạn 2016-2020:

     Hộ nghèo: Khu vực nông thôn là hộ đáp ứng một trong hai tiêu chí: có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ đủ 700.000 đồngtrở xuống; có thu nhập bình quân đầu người/tháng trên 700.000 đồng đến 1.000.000 đồng và thiếu hụt từ 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.Khu vực thành thị là hộ đáp ứng một trong hai tiêu chí: có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ đủ 900.000 đồng trở xuống; có thu nhập bình quân đầu người/tháng trên 900.000 đồng đến 1.300.000đồng và thiếu hụt từ 03 chỉsố đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.

Hộ cận nghèo: Khu vực nông thôn: là hộ có thu nhập bình quân đầu người/tháng trên 700.000 đồng đến 1.000.000 đồng và thiếu hụt dưới 03 chỉsốđo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Khu vực thành thị: là hộ có thu nhập bình quân đầu người/tháng trên 900.000 đồng đến 1.300.000 đồng và thiếu hụt dưới 03 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản.

     Phóng viên:  So với tiêu chí hộ nghèo, cận nghèo trước đây, các tiêu chí đo lường hộ nghèo và chuẩn nghèo giai đoạn 2016 - 2020 có nhiều thay đổi, vậy kết quả cuộc điều tra hộ nghèo, cận nghèo theo phương pháp mới ở Quảng Trị như thế nào, thưa đồng chí?

     Đ/c Phan Văn Linh: So với tiêu chí hộ nghèo, cận nghèo trước đây, các tiêu chí đo lường hộ nghèo và chuẩn nghèo giai đoạn 2016 - 2020 có nhiều thay đổi. Theo chuẩn nghèo cũ áp dụng giai đoạn 2011-2015 (theo Quyết định số 09/2011/QĐ-TTg ngày 15/01/2011 của Thủ tướng Chính phủ), tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Quảng Trị đầu năm 2011 là 19,70%, tỷ lệ hộ cận nghèo là 15,28% và cuối năm 2015 tỷ lệ hộ nghèo đã giảm xuống còn 6,92%, tỷ lệ hộ cận nghèo giảm còn 7,13%. Theo kết quả cuộc tổng điều tra hộ nghèo, cận nghèo theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng giai đoạn 2016-2020, đầu năm 2016 tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Quảng Trị là 15,43% (tăng hơn 2 lần so với tỷ lệ hộ nghèo chuẩn cũ cuối năm 2015), tỷ lệ hộ cận nghèo là 7,10% (không tăng so với tỷ lệ hộ cận nghèo chuẩn cũ cuối năm 2015).

     Tổng số hộ nghèo toàn tỉnh: 24.579 hộ, chiếm tỷ lệ 15,43 %. Trong đó: hộ nghèo ở khu vực Thành thị: 3.081 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 6,76%; hộ nghèo ở khu vực Nông thôn: 21.498 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 18,90%.

     Tổng số hộ cận nghèo toàn tỉnh: 11.319 hộ, chiếm tỷ lệ 7,10 %. Trong đó: hộ cận nghèo ở khu vực Thành thị: 2.854 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 6,26%; hộ cận nghèo ở khu vực Nông thôn: 8.465 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 7,44%.

     Về phân tích hộ nghèo theo mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản, trong tổng số 24.579 hộ nghèo của toàn tỉnh, có: (1) Thiếu hụt về chỉ số Tiếp cận dịch vụ Y tế: 1.341 hộ, chiếm tỷ lệ 5,46% so với tổng số hộ nghèo;  (2) Thiếu hụt về chỉ số Bảo hiểm y tế: 7.226 hộ, chiếm tỷ lệ 29,40%; (3) Thiếu hụt về chỉ số Giáo dục trình độ người lớn: 6.226 hộ, chiếm tỷ lệ 25,33%; (4) Thiếu hụt về chỉ số Tình trạng đi học của trẻ em: 1.962 hộ, chiếm tỷ lệ 7,98%; (5) Thiếu hụt về chỉ số Chất lượng nhà ở: 10.064 hộ, chiếm tỷ lệ 40,95%; (6) Thiếu hụt về chỉ số Diện tích nhà ở: 12.033 hộ, chiếm tỷ lệ 48,96%; (7) Thiếu hụt về chỉ số Nguồn nước sinh hoạt: 8.609 hộ, chiếm tỷ lệ 35,03%; (8) Thiếu hụt về chỉ số Hố xí/nhà tiêu hợp vệ sinh: 15.992 hộ, chiếm tỷ lệ 65,06%; (9) Thiếu hụt về chỉ số Sử dụng dịch vụ viễn thông: 9.357 hộ, chiếm tỷ lệ 38,07%; (10) Thiếu hụt về chỉ số Tài sản phục vụ tiếp cận thông tin: 4.639 hộ, chiếm tỷ lệ 18,87%.

     Về phân tích hộ nghèo theo các nhóm đối tượng, trong tổng số 24.579 hộ nghèo của toàn tỉnh có: số hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số là 11.138 hộ, chiếm tỷ lệ 45,32% so với tổng số hộ nghèo; số hộ nghèo thuộc đối tượng chính sách bảo trợ xã hội là 3.077 hộ, chiếm tỷ lệ 12,52% so với tổng số hộ nghèo.

     Phóng viên: Theo đồng chí, phương pháp điều tra mới có tác động như thế nào đến công tác giảm nghèo bền vững ở tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới?

     Đ/c Phan Văn Linh: Phương pháp điều tra mới theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều sẽ có tác động đến công tác giảm nghèo bền vững ở tỉnh Quảng Trị trong thời gian tới. Số lượng và tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh có tăng lên so với chuẩn nghèo cũ cuối năm 2015, nhưng qua việc tổng điều tra đã xác định, phân loại,nhận diện hộ nghèo, hộ cận nghèođượctoàn diện hơn, tìm ra các nguyên nhân nghèo cụ thể hơn. Trong thời gian tới, trên cơ sở số lượng, tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo và phân tích các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nghèo đã được xác định theo phương pháp tiếp cận nghèo đa chiều, Sở Lao động- Thương binh và Xã hội sẽ tham mưu trình UBND tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện công tác giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016- 2020, phân công trách nhiệm cụ thể cho các ngành, các đoàn thể nhân dân, các địa phương để tích cực thực hiện công tác giảm nghèo trên địa bàn tỉnh, phấn đấu hàng năm giảm bình quân tỷ lệ hộ nghèo từ 1,5-2,0% theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI đã đề ra. Đồng thời, tham mưu trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020. Theo đó, sẽ đề xuất các giải pháp, chính sách giảm nghèo theo hướng tăng các biện pháp hỗ trợ gián tiếp và giảm hỗ trợ trực tiếp, để nếu những người nghèo vươn lên thoát nghèo sẽ được hưởng lợi nhiều hơn.

     Công tác giảm nghèo bền vững ở Quảng  Trị trong thời gian tới là một nhiệm vụ quan trọng của Đảng bộ và Chính quyền các cấp ở địa phương, chú trọng đưa ra cácgiải pháp, chính sách hỗ trợ phù hợpcho từng đối tượng đểbảo đảm nâng mức sống tối thiểucũng như được tiếp cận cácdịch vụ xã hội cơ bản, đảm bảo công bằng trong thực hiện chính sách, giúp người nghèo đến với con đường thoát nghèo một cách bền vững./.